တတိယလႈိင္း

ရွစ္ေလးလံုးလူထုအေရးေတာ္ပံုတံုးက အာဏာသိမ္းၿပီးေနာက္တရက္ စက္တင္ဘာ (၁၉)ရက္မွာ ကမာရြတ္ စံရိပ္ၿငိမ္မွာ စစ္ျပန္စစ္မႈ ထမ္းေဟာင္း (၁၆) ေယာက္က ေသနတ္ (၁၆) လက္နဲ႔ အာဏာသိမ္း နဝတ စစ္တပ္ကို ျခံဳခိုတိုက္ခိုက္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီတိုက္ပြဲမွာ လူထု ဘက္ေတာ္သား စစ္သည္ေဟာင္းတေယာက္ပဲ ႏိုင္ငံနဲ႔ျပည္သူအတြက္ အသက္ေပးလႉသြားခဲ့ၿပီး နဝတစစ္သား ၄-၅-၁ဝ ေယာက္ ထက္မနည္း က်သြားပါတယ္။ ဒီေသနတ္ေတြကေတာ့ ကုန္သြယ္ေရး႐ံုးအေရးအခင္းမွာ သိမ္းရထားတဲ့လက္နက္ေတြျဖစ္ပံုရပါတယ္။

တကယ္လို႔သာ ဒီထက္မက လက္နက္ေတြ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕အႏွ႔ံ ျဖန္႔က်က္ၿပီး လူထုဘက္ေတာ္သားစစ္သည္ေတြ၊ စစ္မႈထမ္း ေဟာင္းေတြ လက္ထဲမွာရွိေနရင္၊ တနည္းအားျဖင့္ ေက်ာင္းသားလူငယ္ပထမလႈိင္းနဲ႔ ရဟန္းသံဃာ ဒုတိယလႈိင္း မာန္ဟုန္သာမက တတိယလႈိင္းမာန္ ဟုန္ကုိပါ အရွိန္ျပည့္စီးနင္းလိုက္ပါဖို႔ ပိုင္းျဖတ္ခ်က္နဲ႔ ျပင္ဆင္မႈ ရွိခဲ့ရင္ သမိုင္းဟာ ၁၉၈၈ ခုကတည္းက သစ္သြားမွာျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ ရွစ္ေလးလံုးအေရးေတာ္ပံုအတြင္းမွာ လူထုတိုက္ပြဲေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ တပ္မေတာ္သားေတြ လက္နက္နဲ႔ တကြ လူထုဘက္ ပူးေပါင္းလာဖို႔ ကမ္းလွမ္းခ်က္ကို ပယ္ခ်ခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ပဲ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီေတာ္လွန္ေရးရဲ႕ တတိယလႈိင္းဟာ အရွိန္ယူစမွာတင္ အ ၫြန္႔ခ်ဳိးခံလိုက္ရပါတယ္။

လႈိင္းဆိုတာမ်ဳိးက ေလပင့္ရင္ ႀကီးသထက္ႀကီးလာတတ္တဲ့အျပင္၊ အထူးသျဖင့္ စစ္တပ္ပုန္ကန္မႈဆိုတာ ေရခံေျမခံ မွန္သြားတဲ့အခါ မွာ snowballing effect လို႔ေခၚတဲ့ တစက္မွတမ်က္ႏွာ ပ်ံ႕ႏွံ႔သြားတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လူထု တိုက္ပြဲအတြင္းမွာ စစ္အာဏာရွင္ စနစ္ကို လက္နက္နဲ႔ျပန္တိုက္တဲ့ တပ္မေတာ္သားေတြကို သိသာထင္ရွားတဲ့ အေရအတြက္ ျမင္ေနရၿပီဆိုရင္ ေနာက္ထပ္တပ္မေတာ္ သားေတြအေပၚ ဂယက္႐ုိက္ၿပီး လူထုဘက္ကူးေျပာင္းေရးအေတြးအေခၚ ကူးစက္ပ်ံ႕ႏွ႔ံသြားတာျဖစ္ပါတယ္။

ေအာင္ျမင္တဲ့ လူထုတိုက္ပြဲေတြမွာ လႈိင္းသံုးလႈိင္း ယွဥ္တြဲ႐ုိက္ခတ္တာ အၿမဲေတြ႔ရပါတယ္။ ပထမလႈိင္းဟာ အေျခခံ ႐ုပ္အင္အားလႈိင္း ျဖစ္ၿပီး ေက်ာင္းသားလူငယ္ေတြ၊ အလုပ္သမား-လယ္သမားေတြ၊ သာမန္ၿမိဳ႕ျပျပည္သူျပည္သားေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ၊ ႏိုင္ငံေရး အင္အားစုေတြ ပါဝင္ဖြဲ႔စည္းထားပါတယ္။ ဒုတိယလႈိင္းကေတာ့ ပါဝါအေပ်ာ့ျဖစ္တဲ့ ေရွ႕ေဆာင္ နာမ္ပိုင္းအင္အားလႈိင္း (သို႔မဟုတ္) ေတြးေခၚေျမာ္ျမင္မႈအင္အားလႈိင္းျဖစ္ၿပီး ရဟန္းသံဃာစတဲ့ သာသနာပိုင္း၊ အဲန္ဂ်ီအို အပါအဝင္ ပညာတတ္ပိုင္း၊ သို႔မဟုတ္ လြတ္လပ္ တဲ့တရားေရးပိုင္းတို႔ပါဝင္ၿပီး တခ်ဳိ႕အေျခအေနေတြမွာ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ၊ ႏိုင္ငံေရးအင္အားစုေတြလည္း ပါဝင္တတ္ပါတယ္။ တတိယ လႈိင္းကေတာ့ ပါဝါအမာလႈိင္းျဖစ္ၿပီး စစ္တပ္၊ ရဲ၊ လံုထိန္း၊ သူပုန္နဲ႔ စီးပြားေရးအင္အားစုေတြပါဝင္ပါတယ္။ ဒီထဲမွာ အဓိကကေတာ့ ႏိုင္ငံရဲ႕ ပင္မ လက္နက္ကိုင္အင္အားစုဘဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ အၾကမ္းဖက္ေရး မဖက္ေရးဟာ အဓိကမက်ဘဲ လက္နက္ကိုင္တပ္ အင္အားျပေရးကသာ အဓိကျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အၾကမ္းဖက္မႈမျဖစ္၊ လက္နက္ကိုင္မတိုက္ရဘဲနဲ႔လည္း လူထုတိုက္ပြဲေတြ ေအာင္ျမင္သြားတာကို ေတြ႔ၾကရတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အေျခအေနအရ အႀကီးအက်ယ္လက္နက္ကိုင္တိုက္ရတာ (သို႔မဟုတ္) နည္းနည္းပါးပါးေလာက္ အၾကမ္းဖက္ရတာလည္း ရွိႏိုင္ပါတယ္။

ေဂါတမဗုဒၶရဲ႕ ေအာင္ျခင္းရွစ္ပါးမွာ ပထမေအာင္ျခင္းျဖစ္တဲ့ လက္နက္မ်ဳိးစံုကိုင္ထားတဲ့ လက္႐ံုးတေထာင္နဲ႔ မာရ္နတ္နဲ႔ နတ္စစ္သည္ ေတြ အေပၚေအာင္ျခင္းဟာ ေမတၱာဓာတ္နဲ႔ ေဟာေျပာဆံုးမ စည္း႐ံုးနားခ်ၿပီး ေအာင္ျမင္တာ မဟုတ္ဘဲ ပထဝီေျမကိုသက္ေသျပဳတဲ့ အတြက္ ဝသုႏၲရီနတ္သမီးက စစ္ကူလာၿပီး ဆံေရကိုညႇစ္ခ်လို႔ မာရ္နတ္နဲ႔ သူ႔တပ္္ႀကီး ေရထဲေမ်ာပါပ်က္စီးသြားခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ပၪၥမေအာင္ျခင္းျဖစ္တဲ့ စိၪၨမာနကိုဆံုးမခန္းမွာေတာ့ ကိုယ္ဝန္အတုျပဳတ္က်ေအာင္ နတ္ေတြက ႂကြက္ေယာင္ေဆာင္ၿပီး ဗိုက္အတု ခ်ီထားတဲ့ ႀကိဳးေတြကိုကိုက္ျဖတ္ပစ္လို႔ အေယာင္ေဆာင္တာေပၚၿပီး အႏိုင္ရတာျဖစ္ပါတယ္။ သတၱမေအာင္ျခင္းမွာဆိုရင္ နေႏၵာပနႏၵ နဂါးမင္းကို ႏွိမ္နင္းဖို႔ ရွင္ေမာဂၢလန္ကုိ တာဝန္ေပးလိုက္တဲ့အခါ သူ႔ထက္ႀကီးတဲ့နဂါးပံု ဖန္ဆင္းၿပီး ဖိညႇစ္ပစ္တာ၊ ပိုႀကီးတဲ့မီးလွ်ံလႊတ္ ‘ေကၽြးတာ’၊ ဂဠဳန္ေယာင္ေဆာင္ၿပီး လိုက္ ‘ဗ်င္းဒတာ’၊ နတ္ဘီလူးႀကီးေယာင္ေဆာင္ၿပီး ၿခိမ္းေျခာက္တာစတဲ့ လက္႐ံုးရည္အင္အားကို အထူးတလည္သံုးခဲ့ရပါတယ္။ က်န္တဲ့ေအာင္ျခင္းငါးပါးမွာပဲ ေမတၱာဓာတ္ သို႔မဟုတ္ ဉာဏ္ပညာဆိုတဲ့ ႏွလံုးရည္နဲ႔ သာယာညႇင္း ေပ်ာင္းစြာ အႏိုင္ရခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

ဘုရားနဲ႔စစ္ၿပိဳင္လို႔႐ႈံးသြားတဲ့ မာရ္နတ္ဟာ ေနာက္ႏွစ္ေပါင္း ၂ဝဝ အေသာကမင္းလက္ထက္မွာ ရဟႏၲာရွင္ဥပဂုတ္ကို ထပ္မံစိန္ေခၚ တိုက္ခိုက္ျပန္တဲ့အခါ မာရ္နတ္က ႏြား႐ုိင္းႀကီးပံုဖန္ဆင္းတိုက္ခိုက္ရင္ ရွင္ဥပဂုတ္က က်ားပံုဖန္ဆင္း တံု႔ျပန္၊ မာရ္နတ္က နဂါးပံုဖန္ ဆင္းတိုက္ခိုက္ရင္ ရွင္ဥပဂုတ္က ဂဠဳန္ပံုဖန္ဆင္း ျပန္ခ်၊ မာရ္နတ္က ဘီလူးႀကီးပံု ဖန္ဆင္းတဲ့အခါ ရွင္ဥပဂုတ္က ႏွစ္ဆပိုႀကီးတဲ့ ဘီလူးႀကီးပံု ဖန္ဆင္းၿပီး ဘီလူးအေယာင္ေဆာင္မာရ္နတ္ကိုလိုက္႐ုိက္၊ မာရ္နတ္က လူႀကီးလူေကာင္းပံု ဖန္ဆင္းတဲ့အခါမွာေတာ့ ေလာက္ေတြေဖြးေနတဲ့ ေခြးေသေကာင္ပုပ္ကို လူေယာင္ေဆာင္ မာရ္နတ္လည္ပင္းမွာ ဘယ္သူမွ ခၽြတ္မရေအာင္ဆြဲ၊ ေနာက္ဆံုး မာရ္ နတ္ကို ေတာင္ခါးပန္းမွာ ႀကိဳးတုပ္ စသျဖင့္ အၾကမ္းဖက္တိုက္ပြဲဝင္ ႏွိမ္နင္းခဲ့ရပါတယ္။

အာရွတိုက္ရဲ႕ ဒီမိုကေရစီေရးလူထုတိုက္ပြဲႀကီးေတြကို ဖိလိပိုင္ (၁၉၈၆)၊ ျမန္မာ (၁၉၈၈ နဲ႔ ၂ဝဝ၇)၊ တိဘက္ (၁၉၈၉ နဲ႔ ၂ဝဝ၈)၊ တ ႐ုတ္ (၁၉၈၉)၊ နီေပါ (၁၉၉ဝ နဲ႔ ၂ဝဝ၆)၊ ထုိင္း (၁၉၇၃ နဲ႔ ၁၉၉၂)၊ ေတာင္ကိုးရီးယား (၁၉၈ဝ နဲ႔ ၁၉၈၇)၊ အင္ဒိုနီးရွား (၁၉၉၈) တို႔မွာ ၾကံဳခဲ့ၾကရပါတယ္။ ဒီထဲမွာ ေအာင္ပြဲရခဲ့တာေတြက ဖိလိပိုင္၊ နီေပါ (၂ဝဝ၆)၊ ထိုင္း၊ ေတာင္ကိုးရီးယား (၁၉၈၇) နဲ႔ အင္ဒိုနီးရွား တို႔ျဖစ္ ပါတယ္။ အာရွအျပင္ဘက္မွာလည္း အေရွ႕ဂ်ာမဏီ (၁၉၈၉)၊ ႐ူေမးနီးယား (၁၉၈၉)၊ ႐ုရွား (၁၉၉၁)၊ ေတာင္အာဖရိက (၁၉၉၄)၊ ဆား ဘီးယား (၂ဝဝဝ)၊ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ (၂ဝဝ၃)၊ ယူကရိန္း (၂ဝဝ၄) တို႔မွာ ဒီမိုကေရစီ ေတာ္လွန္ေရးေတြ ေအာင္ပြဲခံခဲ့ၾကပါတယ္။ ေအာင္ပြဲ အားလံုး (အားလံုး) ဟာ တိုက္႐ုိက္လက္နက္ကိုင္တိုက္ပြဲ သို႔မဟုတ္ သြယ္ဝိုက္တပ္မေတာ္အရွိန္ၾသဇာ၊ တနည္းအားျဖင့္ တတိယ လႈိင္းကိုစီးႏိုင္လို႔ ေအာင္ပြဲရတာေတြခ်ည္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ တတိယလႈိင္းနဲ႔ကင္းကြာတဲ့ ျမန္မာ၊ တိဘက္၊ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ လူထုတိုက္ပြဲေတြ ကေတာ့ အ႐ႈံးကိုပဲ ေပြ႔ပိုက္ခဲ့ရပါတယ္။

သမိုင္းကိုျပန္ၾကည့္ရင္ အိüိယႏိုင္ငံမွာ အၾကမ္းမဖက္ေရး အဟႎသဝါဒရဲ႕ ဖခင္ႀကီးျဖစ္တဲ့ မဟတၱမဂႏၷီေၾကာင့္ အိႏၵိယျပည္သူေတြ၊ ပညာတတ္ေတြနဲ႔ ဟိိႏၷဴ-မြတ္ဆလင္ ဘာသာေရးသမားေတြရဲ႕ ပထမလႈိင္းနဲ႔ ဒုတိယ လႈိင္းလံုးႀကီးေတြ အရွိန္အဟုန္ႀကီးႀကီးနဲ႔ ထႂကြ လႈပ္ရွားလာခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေနာက္ဆံုးမွာ ၿဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ႕သမားက အိႏၵိယႏိုင္ငံကို မျဖစ္မေန လြတ္လပ္ေရး ေပးရတာကေတာ့ ဆူဘတ္ခ်ႏၵရာဘို႔စ္ရဲ႕ လက္နက္ကိုင္လႈပ္ရွားမႈေၾကာင့္ ၿဗိတိသွ်ကိုလိုနီစစ္တပ္ထဲက အိႏၵိယစစ္သားေတြကို စိတ္မခ်ရေတာ့တဲ့ အေျခ ဆိုက္လာတာကို ဒုတိယကမၻာစစ္ၿပီးခါနီးမွာ သေဘာေပါက္ခဲ့လို႔ျဖစ္ပါတယ္။ ဒုတိယကမၻာစစ္တုန္းက ဂ်ာမဏီလက္ထဲ စစ္သံု႔ပန္း အ ျဖစ္ အဖမ္းခံခဲ့ရတဲ့ ၿဗိတိသွ်စစ္တပ္တြင္းက အိႏၵိယအမ်ဳိးသားေတြဟာ ဟစ္တလာနဲ႔ မဟာမိတ္ဖြဲ႔ထားတဲ့ အိႏၵိယလြတ္ေျမာက္ေရး တပ္ဖြဲ႔ထဲ ေထာင္နဲ႔ခ်ီဝင္ေရာက္ခဲ့ၾကတာကို ၿဗိတိသွ်ေတြ ေတြ႔ရွိသြားခဲ့လို႔ အႀကီးအက်ယ္အ့ံၾသေခ်ာက္ခ်ားသြားခဲ့ပါတယ္။ ဒီဂယက္ ဟာ ျမန္မာျပည္လြတ္လပ္ေရးအတြက္ပါ အက်ဳိးျပဳသြားခဲ့ပါတယ္။

၁၉၈၆ ခု ဖိလိပိုင္လူထုတိုက္ပြဲမွာ ပထမလႈိင္းအျဖစ္ ကိုရာဇန္အကြီႏိုက အာဏာရွင္မားကို႔စ္ကို အတိအလင္းအံတုၿပီး ေသာင္းခ်ီတဲ့ လူထုႀကီးက ဝိုင္းရံလို႔ သမတက်မ္းသစၥာက်ိန္ဆိုပြဲ တဖက္သတ္လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒုတိယလႈိင္းကေတာ့ ဖိလိပိုင္ႏိုင္ငံ ဘုရင္ဂ်ီသာသာ နာပိုင္ ဂိုဏ္းခ်ဳပ္ဘုန္းေတာ္ႀကီး ကာဒီနယ္ဆင္းက ကက္သလစ္အသံလႊင့္႐ုံကေနၿပီး ဘာသာသူေတြနဲ႔ သာသနာ့ဝန္ထမ္း ဘုရင္ဂ်ီ ရဟန္း သီလရွင္အားလံုးကို အံတုပုန္ကန္သူေတြထံသြား အားေပးဝန္းရံဖို႔ ေဆာ္ၾသလႈံ႕ေဆာ္ခဲ့ပါတယ္။

၁၉၈၆ ခု ေဖေဖာ္ဝါရီ ၂၄ ရက္မွာ ပုန္ကန္တဲ့တပ္မေတာ္သားေတြက ခ်ယ္နယ္-၄ ႐ုပ္သံလႊင့္႐ံုကို တုိက္ခိုက္ သိမ္းပိုက္ၿပီး ဖိလိပိုင္ အာဏာရွင္မားကို႔စ္ရဲ႕ေၾကညာခ်က္ေတြ မထုတ္လႊင့္ႏိုင္ေအာင္ ေအာင္ျမင္စြာပိတ္ဆို႔ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ပုန္ကန္တဲ့တပ္မေတာ္သားေတြနဲ႔ ျပည္သူလူထုကို တုိက္ခိုက္ေခ်မႈန္းဖို႔ အာဏာရွင္မားကို႔စ္ လႊတ္လိုက္တဲ့ ေလတပ္ရဟတ္ယာဥ္ေတြဟာ ပုန္ကန္သူေတြနဲ႔ ပူးေပါင္း သြားခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ျပည္သူ႔ဘက္ေတာ္သား စစ္ရဟတ္ယာဥ္ေတြက ဗီလာေမာ္ေလတပ္စခန္းကို ပစ္ခတ္တုိက္ခိုက္ၿပီး မားကို႔စ္ ဘက္သားစစ္ရဟတ္ယာဥ္ေတြနဲ႔ စစ္ကားေတြကို ဖ်က္ဆီးပစ္ခဲ့သလို မားကို႔စ္ေနတဲ့ မာလာကာနန္နန္းေတာ္ကိုလည္း ျပည္သူ႔ဘက္ ေတာ္သား စစ္ရဟတ္ယာဥ္တစီးက ဒံုးက်ည္နဲ႔ တိုက္ခိုက္ခဲ့ပါေသးတယ္။ ဒီညေနမွာဘဲ ဖိလိပိုင္စစ္တကၠသိုလ္ဆင္း စစ္ဗိုလ္ အမ်ား စုဟာ ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီး အြန္ရင္လီ၊ ဒုဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ရားမို႔စ္တို႔ရွိရာ ျပည္သူလူထုဘက္ ကူးေျပာင္း ခဲ့ၾကပါတယ္။ ေနာက္တ ရက္မွာ မားကို႔စ္သၥာခံတပ္ေတြ ေနရာယူပစ္ခတ္ေနတဲ့ ခ်ယ္နယ္-၉ ႐ုပ္သံလႊင့္႐ံုကို သူပုန္တပ္မေတာ္သားေတြက တိုက္ခိုက္ၿပီး သိမ္း ပိုက္လိုက္တယ္။ မၾကာခင္မွာဘဲ ေနာက္ထပ္ ႐ုပ္သံလႊင့္႐ံုေတြကိုပါ ျပည္သူ႔ဘက္ေတာ္သား စစ္တပ္ေတြနဲဲ႔ ျပည္သူေတြက သိမ္းပိုက္ ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။

၁၉၉၈ ခု အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံ လူထုတိုက္ပြဲမွာ အာဏာရွင္ဆူဟာတိုသစၥာခံတပ္မေတာ္က လူမ်ဳိးေရးအဓိက႐ုဏ္းေတြ ျဖစ္ေအာင္ အေသ အခ်ာစီစဥ္လႈံ႔ေဆာ္ေပးခဲ့ေပမဲ့ သမတဆူဟာတို ျပည္ပေရာက္ေနခ်ိန္ လက္ေအာက္ခံ ဗိုလ္ခ်ဳပ္အခ်င္းခ်င္း အေဝမတည့္ စားခြက္ လုရာက ဒီမိုကေရစီတိုက္ပြဲဝင္လူထုပထမလႈိင္းနဲ႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ဝီရန္တို တတိယလႈိင္း မေရွာင္မလြဲသာ ေပါင္းစည္းမိသြားတာျဖစ္ပါတယ္။ ဆူဟာတို႔သားမက္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ စီစဥ္ဖန္တီးတဲ့ လူထု ႏွိမ္နင္းၿဖိဳခြဲေရးအၾကမ္းဖက္မႈေတြဟာ တျခားဗုိလ္ခ်ဳပ္ေတြရဲ႕ အက်ဳိးစီးပြားေတြကို သြားထိခိုက္သြားေစတဲ့အတြက္ တျခားဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြဟာ လူထုနဲ႔ေပါင္းသြားၿပီး အင္ဒိုနီးရွားမွာ ဒီမိုကေရစီေအာင္ပြဲခံသြားတာ ျဖစ္ပါ တယ္။ ထိုင္းႏိုင္ငံမွာ လည္း ၁၉၇၃ ခုနဲ႔ ၁၉၉၂ ခုတို႔မွာ အဲသလိုအေျခအေနမ်ဳိးနဲ႔ၾကံဳၿပီး ဒီမိုကေရစီထြန္းေပၚခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

၂ဝဝ၅ ခု ေမလမွာ နီေပါဘုရင္က စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေၾကညာ၊ အာဏာကုန္ယူလိုက္တဲ့အခါ အတိုက္အခံႏိုင္ငံေရးပါတီ ၇ ပါတီက မဟာ မိတ္အဖြဲ႔ဖြဲ႔ၿပီး ဆန္႔က်င္တိုက္ပြဲဝင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီ ၇ ပါတီဟာ ပါလီမန္လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ အမတ္ေနရာ ၉ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းရထားတဲ့ ပါတီေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ၇ ပါတီမဟာမိတ္အဖြဲ႔က ေမာ္ဝါဒီလက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔နဲ႔ ဒီဇင္ဘာလမွာ ၁၂ ခ်က္ နားလည္မႈစာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ လူထုတိုက္ပြဲနဲ႔ လက္နက္ကိုင္တိုက္ပြဲ ဟန္ခ်က္ညီ ေပါင္းစပ္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ၂ဝဝ၆ ဧၿပီ အေထြေထြသပိတ္ႀကီး ျဖစ္တဲ့အခါ ေမာ္ဝါဒီသူပုန္တပ္ေတြက ၇ ပါတီ မဟာမိတ္အဖြဲ႔နဲ႔ ညိႇႏႈိင္းနားလည္မႈအရ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေပးထားၿပီး ၿမိဳ႕ေတာ္ပတ္ လည္မွာ အစိုးရတပ္ေတြ ၿမိဳ႕ေတာ္ကိုခ်ီတက္ၿပီး လူထုကိုမႏွိမ္နင္းႏိုင္ေအာင္ လမ္းေတြပိတ္ဆို႔ၿခိမ္းေခ်ာက္ထားတာဘဲ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ေမာ္ဝါဒီ ေတာ္လွန္ေရးတပ္ေတြရဲ႕ စစ္ေရးထိုးစစ္ေတြေၾကာင့္ အထိနာစစ္ပန္းေန႐ံုမက ေမာ္ဝါဒီေတြနဲ႔အတူ အတုိက္အခံ ပါတီအား လံုးနဲ႔ ျပည္သူလူထုတရပ္လံုးကပါ ဘုရင္ကို တခဲနက္ တညီတၫြတ္တည္းဆန္႔က်င္ေနတာ မ်က္ဝါးထင္ထင္ ေတြ႔ေနရတဲ့အတြက္ နီေပါဘုရင့္တပ္မေတာ္ဟာလည္း ဘုရင္ကို တက္တက္ႂကြႂကြေထာက္ခံဖို႔ စိတ္မပါေတာ့ပါဘူး။ နီေပါေတာ္လွန္ေရးမွာ ထူးျခားတာက နီေပါႏိုင္ငံရဲ႕ နယ္နိမိတ္ခ်င္းစပ္အိမ္နီးခ်င္းေတြျဖစ္တဲ့ တ႐ုတ္နဲ႔ အိႏၵိယ ႏိုင္ငံေတြဟာ နီေပါဘုရင္ကို ေထာက္ခံခဲ့တာဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။ နီေပါစစ္တပ္အတြက္ လက္နက္ခဲယမ္းကအစ ေထာက္ပံ့ ကူညီေပးၿပီး နီေပါကြန္ျမဴနစ္ပါတီ (ေမာ္ဝါဒီ) ကိုဆန္႔က်င္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီၾကားထဲကေန နီေပါကြန္ျမဴနစ္ပါတီ (ေမာ္ဝါဒီ)နဲ႔ ျပည္သူေတြက ဘုရင္ကိုျဖဳတ္ခ်ပစ္ႏိုင္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

ခရစ္ယာန္ သမၼာက်မ္းစာထဲက ရွင္မႆဲခရစ္ဝင္ အခန္းႀကီး ၂၁ အခန္းငယ္ ၁၂ မွ ၁၄၊ ရွင္မာကုခရစ္ဝင္ အခန္းႀကီး ၁၁ အခန္းငယ္ ၁၅ မွ ၁၇၊ ရွင္လုကာခရစ္ဝင္ အခန္းႀကီး ၁၉ အခန္းငယ္ ၄၅ မွ ၄၆ တို႔မွာ အခုလိုဆိုထားပါတယ္။ “ေဂ်႐ုဆလင္ၿမိဳ႕သို႔ေရာက္ ၾကေသာအခါ ေယ႐ႈသည္ ဘုရားသခင္၏ ဗိမာန္ေတာ္သို႔ ဝင္ေတာ္မူၿပီးလွ်င္၊ ဗိမာန္ေတာ္၌ ေရာင္းဝယ္ေသာသူအေပါင္းတို႔ကို ႏွင္ ထုတ္၍၊ ေငြလဲေသာသူတို႔၏ ပြဲစားခံုတို႔ကို၄င္း၊ ခ်ဳိးငွက္ေရာင္းေသာသူတို႔၏ ထိုင္ေနရာမ်ားကို၄င္း၊ တြန္းလွဲေတာ္မူလ်က္၊ ဗိမာန္ေတာ္ ထဲ၌ အေဆာက္အဦးကို အဘယ္သူမွ် မေဆာင္မရြက္ရမည့္ အေၾကာင္း ျမစ္တားေတာ္မူလ်က္၊ ငါ့အိမ္ကို လူအမ်ဳိးမ်ဳိးဆုေတာင္းရာ အိမ္ဟူ၍ ေခၚေဝၚၾကလတံ့ဟု က်မ္းစာ၌ လာေသာ္လည္း၊ သင္တို႔သည္ ထိုအိမ္ကို ဓားျပတြင္း ျဖစ္ေစၾကၿပီတကားဟု ဆံုးမၾသဝါဒ ေပးေတာ္မူ၏။-” ခရစ္ယာန္ဓမၼေဟာင္းက်မ္းမွာဆိုရင္ ထာဝရဘုရားသခင္က မိစၧာဓိ႒ိေတြ၊ အျပစ္သားေတြကို ေလာင္မီးလက္နက္ (ေသာဒံုနဲ႔ ဂိုမိုးရ)၊ ေရလႊမ္းမိုးေဘး (ေနာဧ) စသည္ျဖင့္ အစုလိုက္အျပံဳလိုက္ အၾကမ္းဖက္သုတ္သင္ပစ္တဲ့ သာဓကေတြ ပိုလို႔ေတာင္ အမ်ားႀကီးရွိခဲ့ပါတယ္။

၂ဝဝဝ ခု ဆားဘီးယားေတာ္လွန္ေရးမွာ ေအာ့ပ္ေတာ္ လို႔ေခၚတဲ့ ေက်ာင္းသားလူငယ္လႈပ္ရွားမႈ ပထမလႈိင္းကို အတိုက္အခံ ၁၈ ပါတီ ၫြန္႔ေပါင္းျဖစ္တဲ့ ဆားဘီးယားျပည္ ဒီမိုကရက္တစ္အတိုက္အခံအဖြဲ႔ ဒုတိယလႈိင္းက အားျဖည့္ခဲ့ပါတယ္။ ေမ ၅ ရက္ ေန႔လည္ ပါလီမန္ေဘးမွာ ဆႏၵျပလူထုႀကီးနဲ႔ လံုထိန္းေတြဟာ ဒုတ္ေတြ ခဲေတြ မ်က္ရည္ယိုဗံုးေတြနဲ႔ အျပန္အလွန္တုိက္ခိုက္ၾကပါတယ္။ ညေန ပိုင္းေရာက္ေတာ့ လူထုႀကီးက ပါလီမန္ကို အတင္းဝင္စီးနင္းတဲ့အခါ လံုျခံဳေရးယူေနတဲ့ လံုထိန္းရဲတခ်ဳိ႕ဟာ လက္နက္နဲ႔တကြ လူထု ႀကီးနဲ႔ ပူးေပါင္းလိုက္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ရဲေတြလည္း ထြက္ေျပးသြားပါတယ္။ ပါလီမန္လႊတ္ေတာ္ကို မီး႐ႈိ႕ပစ္လို႔ တျခမ္းေလာက္ ေလာင္ သြားပါတယ္။ အဲဒါၿပီးေတာ့ လူထုႀကီးဟာ သမတမီလိုဆီဗစ္ တျပည္လံုးသို႔ အဓိကဝါဒျဖန္႔ခ်ိဆက္သြယ္ရာ အာဏာရွင္စနစ္ရဲ႕ အဓိက ျပယုဂ္ျဖစ္တဲ့ ဆားဘီးယားေရဒီယိုနဲ႔႐ုပ္သံလြႊင့္႐ံုကို သြားဝိုင္းခဲ့ပါတယ္။ ဘူဒိုဇာေမာင္းသမား လ်ဴဘိုဆက္ဗ္ ဂ်ဳိးကစ္က သူ႔ဘူဒိုဇာ ကိုေမာင္းၿပီး ဆားဘီးယား ေရဒီယိုနဲ႔႐ုပ္သံလြႊင့္႐ံုကို အၾကမ္းဖက္ဝင္တိုက္ ဂိတ္တံခါးေတြ နံရံေတြ ၿဖိဳခ်ခဲ့ရာကေန အသံလႊင့္႐ံုလံုျခံဳ ေရး လံုထိန္းေတြကတဖက္ ျပည္သူ႔ဘက္ေတာ္သားလံုထိန္းေတြ အပါအဝင္ လူထုႀကီးကတဖက္ အျပန္အလွန္ပစ္ခတ္ တိုက္ပြဲအျပင္း အထန္ျဖစ္ၿပီးေနာက္ သိတ္မၾကာခင္မွာဘဲ အသံလႊင့္႐ံု တခုလံုးကို လူထုႀကီးက စီးမိသြားခဲ့ပါတယ္။ အသံလႊင့္႐ံုကိုလည္း မီးတင္႐ႈိ႕ လိုက္လို႔ မီလိုဆီဗစ္႐ုပ္သံလႊင့္ အစီအစဥ္ေတြ ရပ္ဆိုင္းသြားပါတယ္။ (မၾကာခင္မွာဘဲ ျပည္သူလူထုဘက္က ႐ုပ္သံလႊင့္အစီအစဥ္ ေတြကို စတင္ ထုတ္လႊင့္ႏိုင္ခဲ့တယ္။) ဂ်ဳိးကစ္ကို အသံလႊင့္႐ံုထဲက မီလိုဆီဗစ္ရဲ႕ လံုျခံဳေရးတပ္ေတြက ေသနတ္ေတြနဲ႔ ဝိုင္းပစ္ခဲ့ေပမဲ့ ကံေကာင္းေထာက္မစြာနဲ႔ တခ်က္မွမထိခဲ့ပါ။ ဆားဘီးယား ေတာ္လွန္ေရးဟာလည္း ဘူဒိုဇာေတာ္လွန္ေရးလို႔ နာမည္တြင္ သြားခဲ့ပါ တယ္။

ဖက္ဆစ္အာဏာရွင္မီလိုဆီဗစ္လက္ေအာက္မွာ ေဘာ့စနီးယား-ဟာဇီဂိုဗီးနား၊ ခ႐ုိေအးရွား နဲ႔ ကိုဆိုဗိုမွာ အဓိပၸာယ္ မရွိတဲ့ လူမ်ဳိးႀကီး ဝါဒနယ္ခ်ဲ႕စစ္ပြဲေတြ တိုက္ခဲ့ရၿပီး လက္နက္ကိုင္ေဘာ့စနီးယားနဲ႔ ခ႐ုိေအးရွားျပည္သူေတြ၊ လက္နက္ကိုင္ ကိုဆိုဗိုျပည္သူေတြနဲ႔တကြ နာတိုးတပ္ေတြရဲ႕ အျပင္းအထန္လက္တံု႔ျပန္တိုက္ခိုက္မႈေတြကို မ႐ႈမလွခံခဲ့ရ၊ ေအာ့ႏွလံုးနာစရာေကာင္းလွတဲ့ လူမ်ဳိးတံုးသတ္ပြဲေတြ ကို က်ဴးလြန္ခဲ့ရလို႔ စစ္ပန္းၿပီး ဂုဏ္သကၡာာက်ေနရတဲ့ ဆားဘီးယားစစ္တပ္ကလည္း ဒီလူထုအံုႂကြမႈမွာ မီလိုဆီဗစ္ခိုင္းသမွ်ကို မလုပ္ ေတာ့ဘဲ လက္ေရွာင္ခဲ့ပါတယ္။ စစ္တပ္ကိုစည္း ႐ံုးႏိုင္ခဲ့လို႔ စစ္တပ္ထိပ္သီးတခ်ဳိ႕က ဆႏၵျပလူထုကို ပစ္မွာမဟုတ္ေၾကာင္း ေၾကညာ ခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ လက္နက္ကိုင္တပ္နဲ႔ လက္နက္ကိုင္လႈပ္ရွားမႈ ဆိုတဲ့ တတိယလႈိင္း က ပြဲသိမ္းေပးသြားတာျဖစ္ပါတယ္။

၂ဝဝ၃ ႏုိဝင္ဘာလ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာႏိုင္ငံရဲ႕ ႏွင္းဆီေတာ္လွန္ေရးမွာ ပထမလႈိင္းေခါင္းေဆာင္ ဆာကာ့ရွ္ဗီလီ ဦးစီးတဲ့ ျပည္သူလူထုေတြဟာ ပါလီမန္လႊတ္ေတာ္ကို အတင္းဝင္စီးတဲ့အခါ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာအာဏာရွင္ ရွဗာ့ဒ္နာေဇ က အေရးေပၚ အေျခအေနေၾကညာ၊ စစ္တပ္နဲ႔ လံုထိန္းေတြဆင့္ေခၚၿပီး အင္အားသံုးရွင္းလင္းဖို႔ အမိန္႔ေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အတိုက္အခံေတြနဲ႔ ေဂ်ာ့ဆိုးေရာ့စ္ရဲ႕အဲန္ဂ်ီအိုေတြ ေဒၚလာ ၄၂ သန္းအကုန္ခံ ထိုးေဖာက္စည္း ႐ံုးထားတဲ့ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ တပ္မေတာ္က အမိန္႔နာခံဖို႔ျငင္းဆန္ခဲ့တဲ့အတြက္ တတိယလႈိင္း ၾသဇာေအာက္မွာ သမတရွဗာ့ဒ္နာေဇ အာဏာစြန္႔ခဲ့ရ ပါေတာ့တယ္။

၂ဝဝ၄ ခု ယူကရိန္း လိေမၼာ္္ေရာင္ေတာ္လွန္ေရးမွာ အာဏာရွင္ကိုအံတုတဲ့ သမတေလာင္း ယူရွင္ကိုရဲ႕ ေရြးေကာက္ပြဲ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈနဲ႔ ျပည္သူလူထုအံုႂကြမႈပထမလႈိင္းကို တရား႐ံုးခ်ဳပ္ရဲ႕ မဲလိမ္မႈစီရင္ခ်က္ဒုတိယလႈိင္းက အားျဖည့္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိေမၼာ္္ေရာင္ေတာ္လွန္ ေရးမွာ တတိယလႈိင္းအျဖစ္ (ယခင္ ေကဂ်ီဘီေထာက္လွမ္းေရး) ယခု ယူကရိန္းလံုျခံဳေရးရာ ဌာနကေန အတိုက္အခံေတြနဲ႔ ျပည္သူ လူထုဆီကို အေရးႀကီးသတင္းအခ်က္အလက္ေတြ၊ မဲမသမာမႈနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အတိအက်အခ်က္အလက္ေတြ ေပးခဲ့သလို ဒီ (အက္စ္ ဘီယူ)ယူကရိန္းေထာက္လွမ္းေရးဌာနႀကီးမႉး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ စမက္ရွ္ကို၊ ဂ်ီအာရ္ယူ တပ္မေတာ္ေထာက္လွမ္းေရးဌာနမႉး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ အလက္ ဇန္းဒါးဂါလာကာ၊ တပ္မေတာ္ တန္ျပန္ေထာက္လွမ္းေရးဌာနမႉး ဗိုလ္ခ်ဳပ္႐ုိမန္ရွင္ကို တို႔က လူထုကိုႏွိမ္နင္းဖို႔အမိန္႔ေပးခံရတဲ့ လံုထိန္း တပ္ေတြကို ေနာက္ျပန္ဆုတ္ေအာင္ တင္းတင္းမာမာ ျပတ္ျပတ္သားသား သတိေပး တားျမစ္ခဲ့ၾကလို႔ လူထုတိုက္ပြဲ ၿဖိဳခြဲမခံရဘဲ ေအာင္ပြဲခံႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြဟာ ရာဇဝတ္မႈနဲ႔ ေထာင္က်ဖူးတဲ့ ဂ်ေလဘီ ဖိုးတြမ္တီးေဟာင္း ယာႏူကိုဗစ္ခ်္ သမတျဖစ္လာ ရင္ သူ႔အမိန္႔နာခံလုပ္ကိုင္ရမွာကို မလိုလားၾကတဲ့အတြက္လည္း အတိုက္အခံသမတေလာင္း ယူရွင္ကိုဘက္ ေထာက္ခံၾကတာ ျဖစ္ပါ တယ္။

က်ေနာ္တို႔ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ၁၉၈၈ တံုးက ေက်ာင္းသားလူငယ္ေတြနဲ႔ ျပည္သူလူထုေတြရဲ႕ ပထမလႈိင္း ထႂကြခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၉ဝ မွာ ႏိုင္ငံ ေရးပါတီေတြရဲ႕ေရြးေကာက္ပြဲေအာင္ပြဲနဲ႔ သံဃာေတာ္ေတြကံေဆာင္ပြဲ ဒုတိယလႈိင္း စႂကြခဲ့ၿပီး ၂ဝဝ၇ စက္တင္ဘာမွာေတာ့ သံဃာ ေတြရဲ႕ဒုတိယလႈိင္းဟာ တႏိုင္ငံလံုးသာမက တကမာၻလံုးတုန္ခါသြားေအာင္ အရွိန္အဟုန္ ႀကီးမားစြာနဲ႔ ႐ုိက္ခတ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီမို ကေရစီေတာ္လွန္ေရးရဲ႕ ပြဲသိမ္းလႈိင္းျဖစ္တဲ့ လက္နက္ကိုင္စစ္တပ္ အရွိန္ၾသဇာ မပါဝင္ေသးလို႔ ေအာင္ပြဲမရခဲ့ၾကပါဘူး။

ေနာက္ မလြဲမေသြလာရမယ့္ တတိယလႈိင္းအတြက္ တဖက္မွာ လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးတိုက္ပြဲအရွိန္အဟုန္ကို ႀကီးထြား ျပင္း ထန္ေအာင္လုပ္ရင္း ေနာက္တဖက္မွာ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ကို စီမံကိန္းရွိရွိ နားလည္မႈရွိရွိ ထိုးေဖာက္ သိမ္းသြင္းဖို႔ အႀကီးအက်ယ္ လို အပ္ပါတယ္။ ဒီ တတိယလႈိင္း မထသေရြ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဘယ္ေတာ့မွ ဒီမိုကေရစီ အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္မွာ မဟုတ္ပါ။

ဂါမဏိ
ကြယ္လြန္သူ ရဲေဘာ္ျမင့္ေအာင္ (ေခၚ) ဂု႐ု ABSDF ၏ ‘တတိယလူထုလႈိင္းဆီသို႔’ စာတမ္း၊ ဆရာလူထုစိန္ဝင္း၏ ေဆာင္းပါးႏွင့္ Mandela ၏ ကိုယ္တိုင္ေရးအတၳဳပၸတၱိတို႔ကို ထပ္ဆင့္ခံစားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
ေဒါင္းအိုေ၀၊ အတြဲ(၁)၊ အမွတ္(၈)၊ မတ္လ ၂၀၀၉၊ မွ